พระพรหมมังคลาจารย์ ฉายา ปญฺญานนฺโท อายุ 94 ป.ธ. 4
ขณะมรณภาพดำรงตำแหน่ง เจ้าอาวาสวัดชลประทานรังสฤษฎ์ ที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 18
สถานะเดิม
ชื่อ : ปั่น นามสกุล เสน่ห์เจริญ
เกิด : วันพฤหัสบดี ขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 ปีกุน
ตรงกับวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2454 ที่ ตำบลคูหาสวรรค อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง
บิดา-มารดา : นายวัน-นางคล้าย เสน่ห์เจริญ
บรรพชา
เมื่อ พ.ศ. 2472 อายุ 18 ปี ณ วัดอุปนันทาราม
ตำบลเขานิเวศน์ อำเภอเมือง จังหวัดระนอง
โดยมี พระรนังควินัยมุนีวงศ์ เป็นพระอุปัชฌาย์
อุปสมบท
เมื่อ พ.ศ. 2474 อายุ 20 ปี ณ วัดนางลาด ตำบลเขาเจียก อำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง โดยมีพระครูจรุญกรณีย์ เป็นพระอุปัชฌาย์
วิทยฐานะ
• จบชั้นประถมศึกษา ที่โรงเรียนประจำอำเภอเมือง จังหวัดพัทลุง
• จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่โรงเรียนประจำจังหวัดพัทลุง
• สอบได้นักธรรมชั้นตรี ในสำนักเรียนจังหวัดระนอง
• สอบได้นักธรรมชั้นโทและนักธรรมชั้นเอก ในสำนักเรียน จังหวัดนครศรีธรรมราช
• สอบได้ประโยค ป.ธ. 3 และ ป.ธ. 4 ในสำนักเรียนวัดสามพระยา กรุงเทพมหานคร
งานปกครอง
พ.ศ. 2503
• เป็นเจ้าอาวาสวัดชลประทานรังสฤษฎ์
พ.ศ. 2506
• ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งเป็นพระอุปัชฌาย์
• เป็นหัวหน้าพระธรรมทูต สายที่ 9
• เป็นรองเจ้าคณะภาค 18
พ.ศ. 2535
• เป็นเจ้าอาวาสวัดพุทธธรรม อินสเตล รัฐอิลลินอยส์ สหรัฐอเมริกา
พ.ศ. 2542
• เป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 18
งานการศึกษา
พ.ศ. 2503
• เป็นเจ้าสำนักศาสนศึกษา แผนกธรรมและบาลี วัดชลประทานรังสฤษฎ์
พ.ศ. 2512
• เป็นผู้อำนวยการโรงเรียนพุทธศาสนาวันอาทิตย์ วัดชลประทานรังสฤษฎ์
พ.ศ. 2524
• เป็นผู้อำนวยการจัดการอบรมพระธรรมทายาท วัดชลประทานรังสฤษฎ์
• เป็นผู้อำนวยการจัดการอบรมพระนวกะที่บวชในวัดชลประทานรังสฤษฎ์
งานเผยแผ่
พ.ศ. 2492 – 2502
• เป็นองค์แสดงปาฐกถาธรรมประจำวันพระและวันอาทิตย์ ณ พุทธนิคม สวนพุทธธรรม วัดอุโมงค์ จังหวัดเชียงใหม่
พ.ศ. 2503
• เป็นองค์แสดงธรรมทางสถานีวิทยุและโทรทัศน์
• เป็นผู้ริเริ่มการทำบุญ ฟังธรรม ในวันอาทิตย์ ที่วัดชลประทานรังสฤษฎ์
• เป็นผู้ก่อตั้งทุนพิมพ์หนังสือเผยแพร่ธรรมะแก่ประชาชน
พ.ศ. 2520
• เป็นผู้อบรมผู้ช่วยผู้พิพากษา
พ.ศ. 2525
• เป็นผู้ริเริ่มโครงการส่งหนังสือธรรมะเป็น ส.ค.ส. ปีใหม่
พ.ศ. 2525
• เป็นองค์แสดงธรรมแก่สมาชิกวุฒิสภาและสมาชิก สภาผู้แทนราษฎร
พ.ศ. 2534
• เป็นผู้ริเริ่มค่ายคุณธรรมเยาวชนตามโรงเรียนในจังหวัด เชียงใหม่ ลำพูน และเชียงราย
• เป็นประธานอำนวยการศูนย์สืบอายุพระพุทธศาสนา วัดชลประทานรังสฤษฎ์
การปฏิบัติศาสนกิจในต่างประเทศ
พ.ศ. 2497
•ได้เดินทางไปเผยแผ่ธรรมะยังทวียุโรป และเข้าร่วมประชุมขบวนการศีลธรรมโลกที่เมืองโคซ์ ประเทศสวิสเซอร์แลนด์
พ.ศ. 2529
• ร่วมประชุมพุทธศาสนิกสัมพันธ์อาเชี่ยนเพื่อสันติภาพ ครั้งที่ 7 ที่ประเทศลาว
พ.ศ. 2536
• ร่วมประชุมและบรรยายในการประชุมสภาศาสนาโลก ณ นครชิคาโก สหรัฐอเมริกา จบจนกระทั่งมรณภาพ
• ได้ช่วยเหลือกิจการพระศาสนา เผยแผ่ธรรมะในต่างประเทศ
งานสาธารณูปการ
พ.ศ. 2516
• เป็นประธานก่อสร้างกุฏิสี่เหลี่ยม (ปัญญานันทกุฎิ) เพื่อเป็นที่พักอาศัยของพระภิกษุผู้บวชใหม่ เป็นเงิน 4,000,000 บาท
พ.ศ. 2518
• เป็นประธานก่อสร้างโรงเรียนพุทธธรรม เป็นเงิน 1,360,000 บาท
พ.ศ. 2525
• เป็นประธานก่อสร้าง ร.ร.พุทธศาสนาวันอาทิตย์ เป็นเงิน 8,840,000 บาท
พ.ศ. 2537
• เป็นประธานการก่อสร้างกุฏิทรงไทยประยุกต์ เป็นเงิน 5,500,000 บาท
งานสาธารณประโยชน์
พ.ศ. 2533
• เป็นประธานจัดหาทุนสร้างตึกอุบัติเหตุและผู้ป่วยนอก (“ตึก 80 ปี ปัญญานันทะ”) รวมทั้งอุปกรณ์การแพทย์ให้โรงพยาบาลชลประทาน อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี เป็นเงิน 220,000,000 บาท
พ.ศ. 2533
• เป็นประธานสร้างศูนย์ฝึกอบรมแผ่นดินธรรมแผ่นดินทอง อ.เสนา จ.พระนครศรีอยุธยา เป็นเงิน 30,000,000 บาท
พ.ศ. 2534
• เป็นประธานสร้างอุโบสถวัดอุโมงค์ จ.เชียงใหม่ เป็นเงิน 3,500,000 บาท พ.ศ. 2537
• เป็นประธานสร้างโรงอาหารโรงเรียนประภัสสรวิทยา จ.พัทลุง เป็นเงิน 300,000 บาท พ.ศ. 2542
• เป็นประธานทอดผ้าป่าหาทุนซื้ออุปกรณ์การแพทย์ให้โรงพยาบาลวชิระ จ.ภูเก็ต เป็นเงิน 3,300,000 บาท พ.ศ. 2544
• เป็นประธานสร้างอาหารเรียน “90 ปี พระธรรมโกศาจารย์ (ปัญญานันทภิกขุ)” ให้โรงเรียนชลประทานสงเคราะห์ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี เป็นเงิน 12,000,000 บาท
พ.ศ. 2545
• เป็นประธานสร้างอาคารที่พักอาคันตุกะสงฆ์ “92 ปี ปัญญานันทะ” ให้มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา เป็นเงิน 43,500,000 บาท
• เป็นประธานทอดผ้าป่าหาทุนซื้ออุปกรณ์การแพทย์ให้โรงพยาบาลพัทลุง อ.เมือง จ.พัทลุง
• เป็นประธานทอดผ้าป่าเพื่อการศึกษาให้โรงเรียนเบญจมราชานุสรณ์ จ.นนทบุรี
งานพิเศษ
พ.ศ. 2503
• เป็นองค์แสดงธรรมถวาย สมเด็จพระราชชนนีศรีสังวาล ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พ.ศ. 2518
• เป็นองค์แสดงธรรมถวาย สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพ ณ วัดชลประทานรังสฤษฎ์
พ.ศ. 2518
• เป็นองค์แสดงธรรมถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ เนื่องในพระราชพิธีพระราชทานเครื่องราชิสริยาภรณ์รามาธิบดีอันมีศักดิ์ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท
งานนิพนธ์
ได้รจนาหนังสือธรรมะทางพระพุทธศาสนา และพิมพ์เผยแผ่เป็นจำนวนมาก ได้แก่ ทางสายกลาง, รักลูกให้ถูกทาง, กรรมสนองกรรม, อยู่กันด้วยความรัก, คำสอนในพระพุทธศาสนา, ชาวพุทธควรเชื่ออย่างไร?, พระพุทธศาสนาที่แท้, ความอยู่รอดของพุทธศาสนา, ท่านได้อะไรเมื่อไปงานศพ, คิดอย่างไร ใจสงบ, ยิ่งให้ ยิ่งได้, ไว้พระให้ถูกพระ, อยู่อย่างผู้ชนะ, วางแผนชีวิตพิชิตความทุกข์ ฯลฯ
สมณศักดิ์
• ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นที่ พระปัญญานันทมุนี เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2499
• ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นที่ พระราชนันทมุนี เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2514
• ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นที่ พระเทพวิสุทธิเมธี เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2530
• ได้รับพระราชทานสถาปนาสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรอง ขั้นหิรัญบัฏ ในพระราชทินนามสังฆาราม คามวาสี เมื่อ 5 ธันวาคม 2547
ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์
• พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาครุศาสตร์ จาก มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เมื่อ 4 มกราคม 2524
• ปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ จาก มหาวิทยาลัยรามคำแหง เมื่อ 9 มกราคม 2532
• การศึกษาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพัฒนศึกษาศาสตร์ จาก มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ เมื่อ 30 สิงหาคม 2534
• อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จาก จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เมื่อ 25 มีนาคม 2536
• ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศาสนาและปรัชญา จาก มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เมื่อ 3 กันยายน 2536
• ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จาก มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อ 13 มิถุนายน 2537
• การศึกษาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาสังคมศึกษา จาก มหาวิทยาลัยทักษิณ เมื่อ 19 พฤศจิกายน 2544
• ศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพุทธศาสตร์ จาก มหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย เมื่อ 23 พฤษภาคม 2547
• ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนา จาก มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช เมื่อ 28 มิถุนายน 2547
รางวัลต่างๆ ที่ได้รับ
• รางวัล “สังข์เงิน” ในฐานะพระภิกษุผู้เผยแผ่ธรรมะยอดเยี่ยม ประจำปี 2520 จาก สมาคมนักประชาสัมพันธ์แห่งประเทศไทย
• รางวัล “นักพูดดีเด่น” ประจำปี 2520 จากสมาคมฝึกการพุดแห่งประเทศไทย
• ได้รับการยกย่องและคัดเลือกให้เป็น “บุคคลผู้ทำคุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนา” ในโอกาสฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี โดยได้รับ 2 รางวัล 2 ประเภทคือ ประเภท ก. บุคคล และประเภท ง. สื่อสารมวลชน (รายการส่งเสริมธรรมะทางสถานีวิทยุโทรทัศน์) เมื่อ 28 กันยายน 2525
• ได้รับการยกย่องและคัดเลือกให้เป็น “คนดีศรีปักษ์ใต้” จากสมาคมชาวปักษ์ใต้ ในพระบรมราชูปถัมภ์ เมื่อ 9 มีนาคม 2538
• รางวัลเหรียญทอง “TOBACCO OR HEALTH MEDAL – 1955” จากองค์การอนามัยโลก เนื่องใน “วันงดสูบบุหรี่โลก” 30 พฤษภาคม 2538
• รางวัล “มหิดลวรานุสรณ์” ในฐานะผู้บำเพ็ญประโยชน์ต่อประชาชน สังคม และประเทศชาติ ควรแก่การยกย่องและถือเป็นแบบฉบับ สภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ถวายในโอกาส “วันมหิดล” 24 กันยายน 2540
• รางวัล “ศาสตรเมธี” สาขาสังคมศาสตร์ ด้านศาสนาและปรัชญา จากมูลนิธิศาสตราจารย์ ม.ล.ปิ่น มาลากุล เมื่อ 18 พฤศจิกายน 2546
หลักใจของท่านปัญญาฯ
• ร่างกายชีวิตเป็นของพระรัตนตรัย ข้าพเจ้าเป็นทาสพระรัตนตรัยโดยสมบูรณ์
• ความมุ่งหมายของข้าพเจ้าอยู่ที่ประกาศคำสอนที่แท้ของพุทธศาสนา
• ข้าพเจ้าจึงต้องเป็นคนกล้าพูดความจริงทุกกาลเทศะ
• ข้าพเจ้าจักต้องสู้ทุกวิถีทางเพื่อทำลายสิ่งเหลวไหลในพระพุทธศาสนา นำความเข้าใจถูกมาให้แก่ชาวพุทธ
• ข้าพเจ้าไม่ต้องการอะไรเป็นส่วนตัว นอกจากปัจจัยสี่พอเลี้ยงอัตภาพเท่านั้น ผลประโยชน์อันใดที่เกิดจากงานของข้าพเจ้า สิ่งนั้นเป็นของงานที่เป็นส่วนรวมต่อไป
• ข้าพเจ้าถือว่าคนประพฤติชอบตามหลักธรรม เป็นผู้ร่วมงานของข้าพเจ้า นอกจากนี้ไม่ใช่
